Sağlık ve güvenlik konuları oldukça önemlidir ve işyerlerinde çalışanların sağlıklı bir şekilde çalışmalarını sağlamak için belirli kurallar ve yönergeler bulunmaktadır. Bu yazıda, hangi sağlık sorunlarına sahip bireylerin ağır ve tehlikeli işlerde çalışamayacağını ele alacağız. Ayrıca, bu kurallara uymamanın işyeri güvenliği ve çalışanların sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerini de inceleyeceğiz. Ağır ve tehlikeli işlerde çalışamaz durumundaki kişiler kimlerdir ele alalım.
Hangi Hastalar İçin Ağır ve Tehlikeli İşler Riskli Olabilir
Ağır ve tehlikeli işlerde çalışamayan hastalar, sağlık raporlarında “Ağır ve Tehlikeli İşler Yapamaz” ibaresi bulunan kişilerdir. Bu ibare, işçinin sağlık durumunun ağır ve tehlikeli işlerde çalışmasına engel olduğunu gösterir.
Ağır ve tehlikeli işlerde çalışamayan hastalar arasında şunlar yer alır:
- Kalp-damar sistemi hastalıkları: Kalp krizi geçirmiş, kalp yetmezliği, kalp ritim bozukluğu, hipertansiyon gibi kalp-damar sistemi hastalıkları olan kişiler, ağır ve tehlikeli işlerde çalışamaz. Bu işler, kalp-damar sistemini zorlayacağından, hastalarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
- Solunum sistemi hastalıkları: Astım, KOAH, bronşit gibi solunum sistemi hastalıkları olan kişiler, ağır ve tehlikeli işlerde çalışamaz. Bu işler, solunum sistemini etkileyen toz, gaz, buhar gibi maddelere maruziyet riski taşıdığından, hastalarda hastalığın daha da kötüleşmesine neden olabilir.
- Kas-iskelet sistemi hastalıkları: Omurga eğriliği, kırık, çıkık, kas yırtığı gibi kas-iskelet sistemi hastalıkları olan kişiler, ağır ve tehlikeli işlerde çalışamaz. Bu işler, kas-iskelet sistemini zorlayacağından, hastalarda ağrı, sakatlık gibi sorunlara yol açabilir.
- Sinir sistemi hastalıkları: Epilepsi, Parkinson, inme gibi sinir sistemi hastalıkları olan kişiler, ağır ve tehlikeli işlerde çalışamaz. Bu işler, sinir sistemini etkileyen gürültü, titreşim gibi faktörlere maruziyet riski taşıdığından, hastalarda hastalığın daha da kötüleşmesine neden olabilir.
- Kanser hastalıkları: Kanser tedavisi gören veya kanser hastalığı nedeniyle sakatlık oluşmuş kişiler, ağır ve tehlikeli işlerde çalışamaz. Bu işler, kanser hastalığını veya sakatlığı daha da kötüleştirebilir.
- Psikiyatrik hastalıklar: Ruhsal bozukluğu olan kişiler, ağır ve tehlikeli işlerde çalışamaz. Bu işler, ruhsal bozukluğu tetikleyebilir veya daha da kötüleştirebilir.
Ağır ve tehlikeli işlerde çalışamayan hastaların, sağlık raporlarında yer alan “Ağır ve Tehlikeli İşler Yapamaz” ibaresi ile birlikte, çalışmaması gereken iş türleri de belirtilir. İşverenler, bu ibareyi dikkate alarak, işçileri ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırmaktan kaçınmalıdır.
Yönetmeliğe göre, ağır ve tehlikeli işlerde çalışamayacak hastalar
Türkiye’de ağır ve tehlikeli işlerde çalışamayacak kişileri belirleyen yasal düzenleme, 16 Haziran 2004 tarihli ve 25494 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği“dir. Bu yönetmeliğe göre, ağır ve tehlikeli işlerde çalışamayacak kişiler şunlardır:
- 16 yaşını doldurmamış genç işçiler: 16 yaşını doldurmamış genç işçiler, ağır ve tehlikeli işlerde çalışamaz.
- Kadın işçiler: Kadın işçiler, aşağıdaki işlerde çalışamaz:
- Maden ocakları ile yeraltı ve su altında yapılan işler.
- Petrol ve doğal gaz çıkartma yerlerindeki işler.
- Bina ve köprü inşaatı ile kanalizasyon, tünel, baraj ve gölet inşaatı ile hafriyat işleri.
- Kimyasal, petrokimya, tarım ilaçları, gübre ve benzeri maddelerin imalatı, depolanması ve taşınması ile bu maddelerin kullanıldığı işler.
- Elektrik enerjisi üretimi, iletimi ve dağıtımı ile ilgili işler.
- Radyoaktif maddelerle yapılan işler.
- Patlayıcı, parlayıcı ve yanıcı maddelerin imalatı, depolanması ve taşınması ile bu maddelerin kullanıldığı işler.
- Makine ve teçhizatın montaj, bakım ve onarım işleri.
- Sıcak, soğuk ve nem gibi iklim koşullarının ağır olduğu işler.
- Yüksekte yapılan işler.
- Zararlı ve tehlikeli gazların, buharların ve tozların bulunduğu işler.
- Ağır ve yorucu işler.
- Ağır ve tehlikeli işlerde çalışabilir raporu almamış işçiler: Ağır ve tehlikeli işlerde çalışabilir raporu almamış işçiler, bu işlerde çalışamaz.
- Karşısında (K) harfi bulunmayan işlerde çalışan kadınlar: Bu işlerde çalışan kadınlar, hamile, doğum yapmış veya emziren kadınlar ise işveren tarafından uygun bir göreve atanırlar.
- Karşısında (Gİ) harfleri bulunmayan işlerde çalışan 16 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş genç işçiler: Bu işlerde çalışan genç işçiler, işveren tarafından uygun bir göreve atanırlar.
İşyeri Güvenliği ve İş Sağlığı Neden Önemlidir?
İşyeri güvenliği ve iş sağlığı konularına dikkat edilmesi, hem çalışanlar hem de işverenler için önemlidir. İşte neden:
- Çalışanların Güvende Olması: İşyeri güvenliği kurallarına uymak, çalışanların güvende olmasını sağlar. Bu, iş kazalarının ve yaralanmaların azalmasına yardımcı olur.
- Yasal Yükümlülükler: İşverenler, işyeri güvenliği konularına uymakla yükümlüdür. Yasal gereksinimlere uymamak ciddi cezalara neden olabilir.
- İşyeri Verimliliği: Güvenli bir işyeri, çalışanların daha verimli olmasına yardımcı olur. İş sağlığı ve güvenliği önlemleri, işyerindeki işlerin daha düzgün ve etkili bir şekilde yürütülmesine katkı sağlar.
- İşyeri İtibarı: İşyeri güvenliği ve iş sağlığına verilen önem, işyerinin itibarını artırabilir. Müşteriler ve iş ortakları, güvenli bir işyeri ile iş yapmaktan daha mutlu olurlar.
Hangi İşler Tehlikeli Sayılır?
Bazı işler doğası gereği daha tehlikeli sayılır. Bu işlerde çalışanlar, ekstra dikkat ve önlem almalıdır. İşte bazı tehlikeli işler örnekleri:
- İnşaat İşleri: İnşaat alanında çalışanlar yüksekten düşme, ağır malzemelerin düşmesi gibi risklerle karşı karşıyadır.
- Kimyasal Maddelerle Çalışma: Kimyasal maddelerle çalışanlar cilt tahrişleri, solunum problemleri gibi sağlık sorunlarına maruz kalabilirler.
- Yüksek Gerilim Hatları: Elektrik hatlarıyla çalışanlar yüksek gerilimle ilgili tehlikelerle karşı karşıya olabilirler.
- Tehlikeli Maddelerin Taşınması: Tehlikeli maddelerin taşınması, yangın, patlama gibi riskleri içerebilir.
İşyeri güvenliği ve iş sağlığı kurallarına uymak, hem çalışanların güvende olmasını hem de işverenlerin yasal gereksinimlere uyum sağlamasını sağlar. Tehlikeli işlerde çalışanlar, gerekli önlemleri alarak işyerindeki riskleri minimize etmelidirler.